نایب بیان

اللهمّ ارْزُقْنی فیهِ طاعَهَ الخاشِعین و اشْرَحْ فیهِ صَدْری بانابة المُخْبتینَ بأمانِکَ یا أمانَ الخائِفین.

.

خداوندا، ای ایمنی بخش دل های پرواپیشگان؛ به حقیقت امن و امان خویش، در این روز، فرمانبرداری خشوع کنندگان حقیقی را بر من ارزانی دار و شرح صدری همانند بردباری توبه کنندگان راستین را به من عطا فرما... 

.

امروز وقتی دعای روز پانزدهم را می خواندم، روی واژۀ انابه حساس شدم و به چند تا از ترجمه ها مراجعه کردم. دیدم اکثر مترجمین، کلمۀ توبه و انابه را به یک معنی دانسته و فرقى میان آن‏ها قائل نشده ‏اند. بعضی ها هم زرنگی کرده و معنی انابه را همان انابه نوشته بودند. به همین دلیل کمی در این زمینه کنکاش کردم و همزمان به یکی از دوستانم که در لغت شناسی حضور ذهن خوبی دارد تماس گرفتم و نظر شیخ انصاری و علامه محمد مهدی نراقی را هم ایشان برایم گفت. بالاخره از این کنکاش و پرس و جو نتیجۀ خوبی به دست آوردم. بد نیست شما هم بدانید:

برخى از لغت شناسان، معنای توبه و انابه را متفاوت می دانند. مثلاً ابوالبقأ می گوید: توبه این است که انسان ترک معصیت کند و به سوى خدا برگردد. ولى انابه این است که انسان خود را از آن چه غیر خداست، رها سازد و تمام وجودش را متوجه خدا کند.

ابوهلال عسکری نیز در «معجم الفروق اللغویه» می نویسد: توبه پیشمانی و بازگشت از گناهان گذشته است، و انابه ترک معصیت در مرحلۀ بعد از توبه است

علامه ملا محمد مهدی نراقى، بین توبه و انابه تفاوت قائل است و انابه را بالاترین درجه از توبه می داند و مفهوم آن را رویگردانى از مباحات ذکر کرده است.!

 شیخ انصارى نیز توبه و استغفار و انابه را توجه به خدا می داند، با این تفاوت که: استغفار توجهی است پس از توبه، و انابه، توجهی است که پس از استغفار حاصل می شود. که با توجه به این معنی، انابه در مرحله ای بالاتر از توبه قرار دارد.

و حالا یک شاهد مثال درجۀ یک از صحیفۀ سجادیه: «اللهم إن یکن الندم توبة إلیک فأنا أندم النادمین، وإن یکن الترک لمعصیتک إنابة فأنا أول المنیبین» یعنی خدایا اگر پشیمانی، بازگشت به سوی توست، من از همه پشیمان تر هستم، و اگر انابه، گناه نکردن است، پس من نخستین ترک کنندۀ گناه هستم.

.

پ.ن

بعضی از حضرات علما که قدم رنجه می فرمایند و این وبلاگ را با نظرات شان مزین و متبرک می فرمایند، ان شاءالله فضولی های بنده را خواهند بخشید.